Co to jest ślad wodny i dlaczego należy kontrolować użycie wody? Sprawdź, ile wody zużywa się do produkcji żywności i ubrań! Jaki jest ślad wodny twoich zakupów? Czy starasz się oszczędzać wodę na co dzień?
Czym jest ślad wodny?
To ilość wody zużytej do produkcji rzeczy lub usług. Można go wyliczyć w stosunku do pojedynczego przedmiotu, jak i całego przemysłu, danej firmy czy państwa. Ślad wodny to nie tylko ilość wody, którą potrzebujemy do mycia się czy zmywania naczyń. To również woda obecna w gospodarce, wykorzystana do produkcji wszystkich dóbr, jak i późniejszego ich użytkowania (czysta i używana, tzw. szara woda).
Ślad wodny można więc wyliczyć np. dla produkcji pary jeansów lub późniejszego jej używania przez lata. W wersji globalnej będziemy mierzyć ślad wodny światowych upraw bawełny oraz całego przemysłu tekstylnego. Takie obliczenia zwracają uwagę na zużycie wody oraz pomagają przejść na zrównoważoną produkcję.
“Ślad wodny pomaga nam zrozumieć, w jakich celach nasze ograniczone zasoby słodkiej wody są zużywane i zanieczyszczane. Jego wpływ zależy od tego, skąd i kiedy jest pobierana woda. Jeśli pochodzi z miejsca, w którym i tak brakuje wody, konsekwencje mogą być poważne i wymagać działania.” (waterfootprint.org)
Dlaczego warto mierzyć ślad wodny?
Tylko 2,5% wody na świecie to czysta, słodka woda, której większość istnieje w formie lodu i wód gruntowych, a zaledwie 1,2% znajduje się w rzekach i jeziorach. Aż 70% tej wody zużywa się w rolnictwie. Jest to tzw. niebieska woda (rzeki, jeziora, wody gruntowe) oraz zielona woda (z opadów deszczu). Za 19% zużycia wody odpowiada przemysł.
Kiedy kraje rozwinięte wykorzystują tysiące litrów wody do produkcji mięsa czy ubrań, aż 3 miliardy ludzi na świecie nie ma dostępu do czystej wody pitnej. To więcej niż 1/3 ludzkości! Złe gospodarowanie zasobami i nadmierna konsumpcja prowadzą do susz, które niszczą środowisko, powodują głód i przymusowe migracje. Lokalne zużycie wody ma więc konsekwencje globalne.
Produkcja żywności
Produkcja żywności wymaga największych zasobów wody ze wszystkich przemysłów. Dotyczy to zarówno jedzenia dla ludzi, jak i produkcji paszy dla zwierząt hodowlanych. Dlatego ślad wodny produkcji mięsa będzie znacznie większy niż ślad liczony dla upraw warzyw czy zbóż.
Przemysł tekstylny
Produkcja ubrań fast fashion bije rekordy zużycia wody. Tylko w 2015 roku przemysł tekstylny zużył 79 miliardów metrów sześciennych wody. Do wyprodukowania jednej pary jeansów potrzeba 8000 litrów wody. Czyli tyle, ile wypija jeden człowiek w przeciągu… 11 lat! A mówimy tylko o jednej parze spodni!
Ogromne ilości wody są potrzebne zarówno do uprawy bawełny, jak i produkcji samej tkaniny, farbowania, transportu itd.
Podczas gdy bawełna potrzebuje najwięcej wody do upraw, to materiały syntetyczne najbardziej zanieczyszczają wodę. 35% mikroplastiku, który znajduje się w środowisku, wypłukał się razem z wodą z tkanin syntetycznych. Pranie ubrań z poliestru, poliamidu, nylonu czy elastanu uwalnia do oceanu ok. 0,5 miliona ton syntetycznych mikrowłókien… każdego roku!
Przemysł ciężki
Greenpeace już w 2016 roku przygotował raport dotyczący wykorzystania zasobów wodnych w produkcji energii z węgla. Polska wypadła w tym rankingu najgorzej: aż 70% poboru wody w naszym kraju przypada właśnie na przemysł węglowy.
Kiedy w globalnych statystykach największą ilość wody zużywa rolnictwo, w Polsce te dane są odwrócone — najwięcej wody kosztuje nas wydobycie węgla oraz produkcja energii. W innych krajach UE przemysł węglowy pochłania średnio 13% zasobów wodnych. Takie zarządzanie zasobami wodnymi prowadzi do fal susz i upałów w Polsce oraz zmniejszenia ilości wody w rzekach i zbiornikach wodnych.
Jak zmniejszyć ślad wodny?
ograniczyć jedzenie mięsa
zamiast kupować ubrania w sieciówkach, inwestować w odzież z drugiej ręki lub ubrania z naturalnych, certyfikowanych materiałów, np. lnu, konopi czy bawełny GOTS
zmniejszyć zużycie wody we własnym domu, np. dzięki słuchawce prysznicowej oszczędzającej wodę, myciu podłogi wodą z kąpieli, nie zostawianiu odkręconego kranu itd.
mówić głośno o szkodliwości przemysłu węglowego i żądać od władz odejścia od węgla
jeść lokalne, sezonowe i świeże produkty, które nie wymagają dodatkowej obróbki czy transportu
Źródła: https://waterfootprint.org/en/water-footprint/water-footprint-assessment/
https://waterfootprint.org/en/water-footprint/business-water-footprint/
https://waterfootprint.org/en/water-footprint/product-water-footprint/
https://waterfootprint.org/en/water-footprint/personal-water-footprint/
https://waterfootprint.org/en/water-footprint/national-water-footprint/
https://waterfootprint.org/en/water-footprint/product-water-footprint/water-footprint-crop-and-animal-products/
https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/society/20201208STO93327/the-impact-of-textile-production-and-waste-on-the-environment-infographic
https://www.greenpeace.org/static/planet4-poland-stateless/2019/06/c50dde07-c50dde07-raportwielkiskoknawode_final_na_www.pdf
