Czym jest jedwab?
To tkanina produkowana z naturalnych włókien wytwarzanych przez jedwabniki. Jedwab wytwarzano podobno już 5 tysięcy lat p.n.e. w Chinach.
Włókna surowego jedwabiu pozyskuje się głównie z kokonów Bombyx mori, czyli udomowionej ćmy jedwabnikowej, która nie występuje już dziko w naturze.
Do wyprodukowania 1 kg surowego jedwabiu potrzeba około 5000 jedwabników. Pojedynczy kokon ma ponad kilometr (!) jedwabnych włókien.
Właściwości jedwabiu
- naturalny i biodegradowalny
- bardzo trwały
- ma właściwości higroskopijne, czyli jest przewiewny, “oddycha”, a w ubraniach z jedwabiu czujemy się komfortowo
- nadaje się do recyklingu i przetworzenia
- nie uwalnia mikroplastiku podczas prania, tak, jak włókna syntetyczne
Jak powstaje jedwab?
Włókna jedwabiu to tak naprawdę… ślina wytwarzana przez jedwabnika, którą owija się przez kilka dni, tworząc kokon. Robak oczekuje w nim na transformację. Włókna trzeba pozyskać zanim jedwabnik rozłupie kokon i zmieni się w motyla.
Dlatego robaki w kokonach gotuje się żywcem w wodzie lub na parze, by następnie pozyskać surowe nici jedwabne.
Jaki jest problem z produkcją jedwabiu?
Przede wszystkim etyczny. Aby wyprodukować 1 kilogram jedwabiu, zabija się ponad 5000 jedwabników. Jedwab nie jest więc włóknem wegańskim. Nie tylko gotowanie robaków żywcem jest tu problemem, ale również liczne choroby i prymitywne warunki hodowli. Choroby zabijają od 10% aż do 47% jedwabników, w zależności od kraju produkcji.
Sama produkcja jedwabiu odbywa się w tradycyjny sposób i nie emituje dużo zanieczyszczeń, jednak uprawy morwy, czyli pożywienia jedwabników, nie są zrównoważone. Do produkcji 1 kg jedwabiu potrzebnych jest aż 187 kg liści morwy na paszę dla jedwabników. Tak duże uprawy wymagają używania chemicznych nawozów oraz pestycydów.
W produkcji jedwabiu dominują kraje znane z łamania praw człowieka i złych warunków pracy. Najwięcej jedwabiu produkuje się w Chinach (146 000 ton rocznie), Indiach (28 708 ton) i Uzbekistanie (1100 ton).
Większość pracowników zatrudnionych w sektorze produkcji jedwabiu to kobiety. Ale nie mają one udziału w sprzedaży ani w podejmowaniu biznesowych decyzji, co zdominowane jest przez mężczyzn. Kobiety w Indiach zarabiają średnio 3$ dziennie i nie mogą obejmować wyższych stanowisk, skupować ani sprzedawać jedwabiu.
W Uzbekistanie zanotowano pracę dzieci od 4 rano do północy przez 7 dni w tygodniu.
W Indiach zatrudnia się kobiety oraz dzieci od 5 lat w zamian za udzielenie pożyczki (bonded labour). W ten sposób pracodawcy mają pracowników na wyłączność i nie pozwalają im opuszczać miejsca pracy ani jej zmienić aż do spłacenia długu (który cały czas rośnie). Ten nieetyczny proceder odbiera im podstawowe prawo człowieka: wolność.
Pracownicy nie mają zapewnionych bezpiecznych warunków pracy, wdychają niebezpieczne opary i zajmują się martwymi robakami. Chemiczne barwniki mają negatywny wpływ na zdrowie pracowników. Aby wyrobić jedwabną nić, trzeba zanurzać ręce we wrzącej wodzie, co prowadzi do oparzeń oraz infekcji.
“Przez pierwsze dwie godziny nic ci nie będzie. Ale potem twoje palce zaczynają płonąć. Woda jest gorąca, ma 100 stopni, ale nie wolno ci przerwać pracy.”
Rajbhanu Khatun, The Guardian
Jedwabna ściema
Czasem możemy natknąć się na jedwab cruelty free, gdzie włókna pozyskuje się z pustych kokonów, z których wyleciały już ćmy. Jednak nie istnieją żadne organy certyfikujące, które weryfikują taką produkcję czy gwarantują lepsze warunki hodowli niż w przypadku konwencjonalnego jedwabiu. Takie tkaniny określa się również jako peace silk lub ahimsa silk.
Problemem produkcji jedwabiu jest brak transparentności łańcucha dostaw, więc zapewnienia producentów, że tkanina powstała w etycznych warunkach, powinno być poparte certyfikatem.
Czasem nylon określa się jako wegańską alternatywę dla jedwabiu. A to po prostu plastik, który wyglądem przypomina jedwab, ale nie ma jego właściwości!
Alternatywy dla jedwabiu
W sklepach second hand oraz w internecie ciągle można kupić jedwabne ubrania, apaszki czy krawaty vintage. Taki jedwab z drugiej ręki jest najbardziej etyczny. Jedwabną chustę możesz przerobić na bluzkę lub poszewkę na poduszkę.
Tkaniny celulozowe nazywa się “sztucznym jedwabiem”. Tak, jak jedwab, mają właściwości higroskopijne. Najlepsza będzie oczywiście wiskoza z drugiej ręki lub certyfikowana. A czym dokładnie jest wiskoza, tencel, modal lub cupro, opisałam w jednym z ostatnich postów!
Istnieje nowy jedwab z certyfikatem GOTS, więc jeśli szukasz nowych ubrań z jedwabiu, to zwróć uwagę na to oznaczenie!
Źródła informacji i grafik: https://www.theguardian.com/global-development/2016/sep/05/india-silk-road-prosperity-not-equality-female-weavers-west-bengal, https://www.discovermagazine.com/planet-earth/silk-making-is-an-ancient-practice-that-presents-an-ethical-dilemma, https://ecolookbook.com/the-cruel-process-of-making-silk/, https://www.wanderingsilk.org/ahimsa-silk-the-story, https://www.collectivefashionjustice.org/silk, https://maysilk.vn/en/vietnam-silk-production-process/, https://rethinkpriorities.org/publications/silk-production#:~:text=At%20least%20420%20billion%20to,1%25%20caused%20by%20slaughter)., https://www.peta.org.uk/issues/animals-not-wear/silk/#:~:text=Abused%20Insects%20and%20Exploited%20Workers&text=If%20any%20disease%20is%20found,outside%20of%20silk%2Dproduction%20facilities., https://www.worldanimalprotection.org.in/blogs/all-glitters-not-kind#:~:text=For%20silk%20garments%2C%20for%20one,eggs%20to%20check%20for%20diseases., https://goodonyou.eco/is-silk-sustainable/, https://www.hrw.org/news/2003/01/23/child-slaves-abandoned-indias-silk-industry
Dziękuję