Organiczna bawełna

Informacja na metce o organicznej bawełnie zachęca nas do kupna koszulki, sukienki albo spodni. W sklepach popularnych sieciówek widzimy coraz więcej oznaczeń “Made with organic cotton” albo “100% organic”.

Co znaczy słowo “organiczny” i kiedy można go używać? Czy każdy materiał oznaczony jako “organic” rzeczywiście jest ekologiczny, a jego produkcja nie zagraża środowisku?

Co znaczy słowo “organiczny”?

Według słownika Oksfordzkiego organiczny znaczy tyle, co “wyprodukowany lub obejmujący produkcję bez użycia nawozów sztucznych, pestycydów lub innych chemikaliów.”

W przypadku bawełny organicznej ta definicja odnosi się więc wyłącznie do sposobu uprawy samego surowca, a nie do jego obróbki czy późniejszej produkcji. Tkanina organiczna może być więc farbowana chemicznie, a samo ubranie szyte w szwalniach, gdzie nie przestrzega się warunków sanitarnych czy praw pracy. Już uszyte ubranie z bawełny organicznej może być też pryskane środkami chemicznymi, by odstraszyć insekty.

Organiczne nadużycia

Słowo “organiczny” jest nadużywane przez największe marki modowe i wykorzystywane do opisu zwykłych tkanin. Nawet jeśli surowiec jest organiczny, to za tym określeniem ukrywa się chemiczny proces obróbki oraz złe warunki pracy w szwalniach:

“Marki chętnie podkreślają trwałość materiałów użytych w ich ubraniach i często używają słów takich jak “organiczny” czy “naturalny” […]. Ludzie przez to mylą produkty “organiczne” z tymi rzeczywiście przyjaznymi środowisku. Może [producenci] nie używają pestycydów, gdy uprawiają bawełnę, ale co dzieje się dalej? Cykl życia produktów składa się z tak wielu etapów – co dzieje się po zebraniu bawełny i przetworzeniu jej?”

Sigal Segev, profesorka nadzwyczajna studiów nad reklamą na Florida International University

“Organic” na metkach H&M

H&M produkuje część swoich kolekcji z “organicznej bawełny”. Niestety materiał nie posiada żadnego certyfikatu przyznawanego przez niezależne, zewnętrzne organizacje, które weryfikują uprawy surowca oraz późniejszą produkcję samej tkaniny.

“59% deklaracji europejskich marek modowych, w tym Zary i H&M, dotyczących ochrony środowiska, jest bezpodstawnych, wprowadza konsumentów w błąd i lekceważy wytyczne ustanowione przez brytyjski Urząd ds. Konkurencji i Rynków (CMA).”

Fundacja Changing Markets

H&M razem z innymi firmami stworzył własną organizację Organic Cotton Accelerator (OCA), która sama decyduje, czy daną bawełnę można nazwać organiczną. Na stronie internetowej przeczytamy, że OCA przyznaje własne certyfikaty uprawom, które redukują zużycie pestycydów czy wody, jednak nie certyfikuje gotowej tkaniny. Tylko certyfikaty obejmujące wszystkie etapy produkcji mogą być wiarygodne dla konsumentów.

“Prywatne organizacje opracowały dobrowolne standardy, które wypełniają lukę w stosunku do certyfikacji gotowego produktu. Najpopularniejszymi z tych norm dotyczących gotowego produktu są Global Organic Textile Standard (GOTS) i Organic Content Exchange’s Textile Standard (OCS).”

Jaka bawełna jest organiczna?

Weryfikowanie, czy bawełna rzeczywiście jest organiczna, wydaje się coraz bardziej skomplikowane. Wystarczy jednak pamiętać o dwóch zasadniczych krokach:

1. “Organiczny” to tylko słowo. Jego obecność na ubraniach czy metkach nic nie gwarantuje. Takie oznaczenia czy marki je stosujące nie powinny wzbudzać naszego zaufania, a wręcz uczulić nas na tego typu zabiegi marketingowe.
2. Podczas zakupów zwróć uwagę na wspomniane wcześniej certyfikaty: GOTS i OCS.

Global Organic Textile Standard

Certyfikat GOTS ściśle określa:

Zużycie wody i energii – surowce są uprawiane w sposób zrównoważony. System oczyszczania ścieków minimalizuje zużycie wody i sprawia, że raz wykorzystana wraca do obiegu.

Organiczną uprawę – bawełna pochodzi z upraw, na których nie stosuje się nawozów sztucznych, pestycydów ani herbicydów. Nasiona nie mogą być modyfikowane genetycznie. Zakazuje się stosowania metali ciężkich, formaldehydów, rozpuszczalników aromatycznych, szkodliwych wybielaczy, PCV oraz alergenów.

Zasoby ludzkie – wszystkie zakłady produkcyjne, które wyrabiają poszczególne materiały lub części ubioru, muszą przestrzegać podstawowych konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy.

Ekologiczna bawełna bez certyfikatu

Jakie bawełniane ubrania nie szkodzą środowisku, ale nie mają międzynarodowych certyfikatów?

Ubrania z drugiej ręki! Tkanina bawełniana użyta do ich produkcji została już wyprodukowana, a my nadal możemy z niej korzystać.

Bawełniany upcycling, czyli odzież uszyta z odzyskanej bawełny, np. ze starych ubrań, pościeli, zasłon czy obrusów.

Bawełna z recyklingu. Skrawki bawełny organicznej przerabia się na pełnowartościową tkaninę.

Źródła: https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/organic?q=organic
http://changingmarkets.org/wp-content/uploads/2022/03/LICENCE-TO-GREENWASH-FULL-REPORT.pdf
https://www.bbc.com/future/article/20220330-why-bio-and-green-dont-mean-what-you-think
https://organiccottonaccelerator.org/
https://www2.hm.com/
https://global-standard.org/
https://www2.hm.com/

Grafiki pochodzą ze stron internetowych i/lub oficialnych profili w mediach społecznościowych producentów oznaczonych w artykule. Żadna z nich nie została użyta do celów komercyjnych ani handlowych.