“Biodegradowalny” to nie synonim z “ekologiczny”… plastik też jest biodegradowalny, tylko rozkłada się 500 lat i pozostawia w glebie chemikalia

Biodegradowalne… czyli jakie?

Coraz częściej spotykamy się z oznaczeniem “100% biodegradowalne” albo zapakowane w karton oznaczony jako “biodegradowalny”. Co właściwie mówią te terminy i czy oznaczają, że dana rzecz zniknie na zawsze, nie pozostawiając po sobie śmieci?

Produkty biodegradowalne wykonane są w większości z materii organicznej, która rozkłada się w określonych warunkach. Zwykle są to produkty zrobione z materiałów roślinnych (lub ich produktów ubocznych), takich jak bambus, skrobia kukurydziana, trzcina cukrowa albo celuloza. Takie tworzywa mogą zawierać też w składzie materiały syntetyczne i chemikalia, które po procesie biodegradacji pozostają w środowisku. I nie wszystkie są kompostowalne!

Biodegradowalne czy kompostowalne?

Nie każde opakowanie biodegradowalne jest kompostowalne, ale każde opakowanie kompostowalne jest biodegradowalne! Tworzywa biodegradowalne mogą się rozpaść (w konkretnym czasie i w konkretnych warunkach), ale nie znaczy to, że jest to proces przyjazny środowisku. Biodegradacja tworzyw sztucznych, mieszanych albo syntetycznych może być przyczyną:

wydzielania się metanu do atmosfery

obecności w kompoście metali ciężkich i chemikaliów (lakiery, barwniki), które były użyte do produkcji opakowania

odpadu w postaci zanieczyszczonego, “niezdrowego” kompostu, którego nie można wykorzystać do nawożenia upraw

Bambusowe szczoteczki do żębów

Bambusowa szczoteczka jest jak najbardziej biodegradowalna i kompostowalna, ale tylko w przypadku, kiedy jej włosie jest również zrobione z organicznego materiału, np. sierści zwierzęcej. Wszystkie bambusowe szczoteczki, które mają syntetyczne włosie, powinny być wyrzucone do odpadów zmieszanych.

Jeśli chcemy, by taka szczoteczka uległa biodegradacji, powinniśmy ręcznie usunąć jej włosie, bambusową część wrzucić do kompostu, a resztę do tworzyw sztucznych.

Ubrania bawełniane

Bawełna to surowiec organiczny i biodegradowalny. Jednak większość ubrań nie jest uszytych ze 100% bawełny. Często odzież wykonana jest z mieszanej włóczki, do której dodaje się surowce syntetyczne, np. poliamid, elastan czy nylon.

Elastan obecny jest m.in. w jeansach, dzięki czemu są bardziej rozciągliwe, elastyczne i przylegają do ciała. Taka tkanina nie nadaje się do kompostu, a jeśli już ulegnie biodegradacji, to pozostawi po sobie plastikowe odpady. Na chwilę obecną, rozdzielenie czy recykling takich nici jest praktycznie niemożliwy. Poza tym ubrania zawierają syntetyczne dodatki, takie jak guziki, suwaki czy ściągacze, które należałoby ręcznie usunąć, jeśli chcemy, by koszulka czy spodnie nie zaszkodziły środowisku podczas procesu biodegradacji.

Maty do jogi

By nasza praktyka jogi czy pilatesu była jeszcze bardziej zdrowa, wybieramy maty z naturalnych surowców, takich jak kauczuk, korek czy nawet wełna (a dokładniej filc). Problem w tym, że większość mat do jogi powleczona jest mikrofibrą, czyli syntetyczną tkaniną, która ma zapobiec ślizganiu się. Przytwierdzenie syntetycznego materiału klejem do korka czy kauczuku, a nawet przyprasowanie go za pomocą wysokiej temperatury (bez użycia kleju) wyklucza możliwość kompostowania takiego tworzywa.

Taka mata musi zostać wyrzucona do tworzyw zmieszanych i przerobiona na paliwo, mimo że jest wykonana ze 100% biodegradowalnego kauczuku lub korka.

Opakowania z tworzyw organicznych

Coraz więcej kosmetyków pakuje się w tubki i słoiki nowego rodzaju, które mają być alternatywą dla plastiku. Takim bardziej przyjaznym środowisku rozwiązaniem jest biopolimer, który powstaje z odnawialnych surowców roślinnych. Opakowania z niego wykonane są w całości biodegradowalne, ale tylko jeśli są wyrzucone do kompostownika przemysłowego.

Nie każda gmina ma taki kompostownik, więc należy sprawdzić, czy materiał można wyrzucić do kontenera bio. Jeśli to niemożliwe, opakowanie powinno trafić do żółtego pojemnika, z nadzieją, że zostanie przetworzone.

Kolejnymi materiałami, które używa się do pakowania, to tworzywa z biomasy. Nie są one jednak funkcjonalne w przemyśle kosmetycznym, ponieważ są słabo odporne na wodę. Mogą sprawdzić się wyłącznie przy produktach suchych lub stałych.

Takie opakowanie podlega biodegradacji, jednak w Polsce cały czas nie mamy odpowiedniej infrastruktury recyklingowania surowców bio, przez co tworzywo nigdy nie trafia do przemysłowego kompostownika. Tworzywo, które w teorii jest kompostowalne, nie ma szansy się rozłożyć przez brak infrastruktury, odpowiedniego systemu gromadzenia i przetwarzania takich odpadów czy ogólnego porozumienia między producentami a władzami zajmującymi się gospodarką odpadową.

A więc, jak kupować?

Nie kieruj się wyłącznie znakiem “100% biodegradowalne”! Sprawdź skład i znajdujące się w nim substancje, które w procesie biodegradacji mogą zaszkodzić środowisku.

Zapytaj producenta, czy dana rzecz lub opakowanie nadają się do kompostownika. Sprawdź, czy twoja gmina ma przemysłowy kompostownik na materiały bio.

Podczas zakupów postaraj się wybierać produkty:

bez opakowań

które można ponownie napełniać

w opakowaniach, które można oddać do producenta lub wykorzystać ponownie

które szybko się rozpadają, jak np. otręby czy skropak, który rozpuszcza się w wodzie

Czy zwracasz uwagę na to, czy produkt jest biodegradowalny? A może masz wątpliwości co do tego zjawiska? Daj mi znać w komentarzu, z czym masz problem!