W ostatnich latach utarło się, że odzież sportowa musi być z plastiku… Wielu producentów zapewnia, że poliester czy poliamid są najlepsze do ćwiczeń. Jest jednak sporo informacji, o których ci nie mówią! Czas, by obalić wszystkie mity na temat plastikowej odzieży sportowej, sprawdzić związane z nią ryzyka, realnie ocenić, czy jest warta naszych pieniędzy oraz sprawdzić, czy da się ją zastąpić naturalnymi włóknami!
Czego producenci syntetycznej odzieży sportowej ci nie mówią?
Takie materiały nie “oddychają”, nie przepuszczają powietrza, a skóra się w nich poci. Syntetyczne ubrania sportowe często nadmiernie uciskają, a po wielokrotnym praniu materiał rozciąga się i nie wraca do swojego pierwotnego stanu.
Syntetyczna odzież sportowa nie pochłania potu… ale to też dlatego, że w jej produkcji stosuje się silne chemikalia, które mają nadać jej wodoodporne właściwości. Mowa tu o tzw. wiecznych chemikaliach, czyli fluorowanych środkach chemicznych (PFAS). Te substancje pozostają na zawsze w środowisku, ale też w twoim organizmie. Ekspozycja na nie może prowadzić do chorób tarczycy, otyłości, problemów z płodnością i raka.
W stanikach sportowych marek takich jak Reebok, Adidas, New Balance, Nike czy The North Face znaleziono bisfenol A (w skrócie BPA). Używa się go w produkcji wielu włókien syntetycznych, takich jak poliester, nylon i spandex. BPA zaburza działanie układu hormonalnego i jest rakotwórczy. Może przyczyniać się do chorób endokrynologicznych, niepłodności, a nawet zaburzeń w rozwoju płodu u kobiet w ciąży.
Odzież sportowa nie gniecie się, bo zawiera formaldehydy i jest elastyczna, bo ma w składzie ftalany. A to substancje negatywnie wpływające na nasze zdrowie. Kontakt z nimi może prowadzić do licznych chorób, zaburzeń hormonalnych, a nawet psychicznych!
Poliamid i poliester uwalniają mikroplastik, a dokładniej mikrowłókna, które trafiają do oceanu i słodkiej wody. Cząsteczki przenoszą toksyczne substancje, które są szkodliwe dla organizmów morskich. Niektóre chemikalia, które stosuje się w procesie barwienia i wykańczania ubrań, są szkodliwe dla zdrowia ludzkiego. Te cząsteczki mikroplastiku mają też wpływ na nasze ciało, bo gdy używamy syntetycznych ubrań, wdychamy je i absorbujemy. Mikroplastik odkłada się w naszym ciele.
Tkaniny syntetyczne nie zapewniają cyrkulacji powietrza. Takie materiały nie pochłaniają potu, więc przez długi czas zostaje on na naszej skórze. Wilgoć i nagromadzenie potu mogą prowadzić do problemów skórnych, trądziku oraz powstania bakterii i grzybów, a co za tym idzie do infekcji intymnych!
Skóra wchłania toksyczne substancje, szczególnie pod wpływem ciepła (a więc podczas ćwiczeń). Chemikalia używane do farbowania poliestru czy poliamidu mogą być przyczyną bólów głowy, duszności i zaburzeń hormonalnych. Negatywne skutki toksyn można odczuwać aż do 3 dni po założeniu poliestru! Wg Narodowego Instytutu Zdrowia noszenie poliestrowej bielizny było powiązane z problemami endokrynologicznymi i niepłodnością u kobiet oraz z impotencją u mężczyzn.
Noszenie obcisłych legginsów na co dzień i narażenie dolnej części brzucha na długotrwały ucisk powiązane są ze spowolnionym trawieniem, zaparciami, dyskomfortem, zwiększonym stresem, niedotlenieniem, a u kobiet nawet z endometriozą.
Poliester używany przez sieciówki to tani i nietrwały materiał. Dlatego kupujemy coraz więcej ubrań i musimy częściej je wymieniać. Produkcja poliestru od 2000 roku potroiła się, z 20 do 60 milionów ton rocznie. W 2030 ma to być już 90 mln ton, a produkcja włókien syntetycznych, ma wtedy wzrosnąć do 75% wszystkich produkowanych włókien. Niskiej jakości ubrania szybko się zużywają. Mamy przez to coraz większy problem z odpadami, jakie stanowią plastikowe ubrania i inne tekstylia. Poliester, jako tworzywo wytwarzane na bazie pochodnych ropy naftowej, nie ulega biodegradacji tak, jak tworzywa naturalne. Takie odpady pozostają na wysypisku przez przynajmniej kilkaset lat.
Coraz bardziej popularne są stroje sportowe z poliestru z recyklingu. Ale niestety zwykle to ściema. Włókna z recyklingu butelek PET powstają z paliw kopalnych, tak, jak nowy poliester. Tkaniny z takich włókien nie nadają się do recyklingu. Lepszym wykorzystaniem butelek PET byłoby przetworzenie ich na kolejne plastikowe opakowania. Stosowanie poliestru z recyklingu butelek PET to dla producentów przede wszystkim forma greenwashingu oraz pokazania się jako marka bardziej ekologiczna. Trudno zweryfikować, czy do produkcji rzeczywiście wykorzystano odpady. Marki zwykle nie zważają, z czego zrobiony jest poliester. Ma on być tak samo tani, ale z metką „eko”.
Żaden producent syntetycznej, sportowej odzieży nie informuje, skąd i jak pozyskuje ropę naftową do produkcji włókien. Nie wiemy, z jakiego kraju pochodzi, czy została pozyskana etycznie ani z poszanowaniem środowiska. Wielką niewiadomą jest też to, w jaki sposób powstają przędze oraz szyte są ubrania. Dopiero z doniesień medialnych możemy się dowiedzieć, że Adidas wydaje miliony na kampanie reklamowe, ale nie płaci pracownikom szwalni w Kambodży. Nike zaprasza influencerów do współpracy, ale oferuje pracownikom nieludzkie warunki pracy. Reebok organizuje wystawne evety, a jednocześnie był powiązany z pracą nieletnich. Wymieniać można tak jeszcze długo…
Na naturalnych włóknach, takich jak wełna, nie da się nadrukować logotypów, a o to przecież chodzi producentom — by konsumenci byli ich chodzącą reklamą, za każdym razem jak pójdą na siłownię. To również jeden z powodów, dla których producenci wybierają włókna syntetyczne.
Czy naturalne włókna nadają się do sportu?
Różne naturalne włókna będą mieć inne właściwości i nadawać się będą do aktywności fizycznej o różnej intensywności:
Bawełniane topy czy legginsy nadadzą się do lekkich sportów o niskiej aktywności jak joga czy pilates. Będą też idealne na piesze wycieczki czy jako wygodny strój do noszenia latem. To samo dotyczy strojów sportowych z wiskozy.
Wełna natomiast sprawdzi się przy sportach o wyższej aktywności, np. bieganie, siłownia czy nawet sporty outdoorowe. Wełna zapewnia odpowiedni przepływ powietrza. Odprowadza pot, dlatego jest komfortowa dla naszej skóry i sprawdzi się w sporcie, jak i noszeniu na co dzień. Szybko odparowuje wilgoć, dlatego ubranie pozostaje suche nawet przy wzmożonym wysiłku. Wełna nie pochłania zapachów, dlatego nie trzeba jej prać po każdym treningu. Wskazówki co do tego, jak odpowiednio prać wełnę, jeśli już będzie taka potrzeba, opisałam tutaj.
Większość strojów sportowych przylega do ciała, dlatego konieczna jest domieszka elastanu. W przypadku naturalnych staników sportowych, legginsów czy topów szukajmy jak najwięcej naturalnych włókien z niewielką ilością elastanu. Ubrania, które tu przedstawiam, mają zawsze minimum 90% bawełny, wiskozy lub wełny + opcjonalnie kilka procent elastanu.
Polecam naturalną odzież sportową aż 11 polskich marek!
Monika Kamińska to zdecydowanie mistrzyni wełny. Z najbardziej jakościowych, certyfikowanych, gładkich włókien szyje koszulki i stroje sportowe. Wełniane kolarki mają podwójną warstwę dzianiny na wysokości brzucha, co zapewnia wygodę ćwiczeń, ale też modeluje sylwetkę. Wełna merino ma elastyczne włókna, dlatego będzie wygodna przy uprawianiu sportu. Co ciekawe, trenując latem w stroju z wełny merino, odczuwalna temperatura będzie o 4 stopnie niższa niż w rzeczywistości (!), co jest dobrą wiadomością na rosnące temperatury. Skład ubrań to 100% wełna merino o gramaturze 195 gsm, z certyfikatami m.in. ZQRX i B Corp. W sklepie są również bawełniane stroje z 95% bawełny organicznej z certyfikatami GOTS i Oeko-Tex Standard 100 + 5% elastanu. Sama ćwiczę w bawełnianych spodenkach i topie, chodzę w nich na siłownię i biegam. Sprawdzają się w różnego typu sportach czy nawet na hiking po górach albo wycieczkę. Zimą sprawdzą się bluzki z długimi rękawami, bawełniane dresy czy grube, wełniane legginsy.
W Wielorazówce znajdziesz wygodną bieliznę do ćwiczeń i na co dzień, w bardzo przystępnych cenach. Do lekkich sportów nada się sportowy biuster ze 100% wełny merino lub taki ze 100% bawełny organicznej z certyfikatem GOTS oraz Oeko-Tex Standard 100. Często dostaję zapytania, gdzie kupić naturalne skarpetki w dobrej cenie — również tutaj! W sklepie dostaniesz wysokie skarpety z wełny, z lnu i bawełny z dodatkiem elastanu lub “stópki” w różnych kolorach z lnu i bawełny. Dla kobiet i dla mężczyzn. No i znane już są wszystkim bawełniane majtki, które nadadzą się też do sportu. Z kodem OLA10 masz ode mnie 10% zniżki na zakupy wszystkich nieprzecenionych produktów, nie tylko ubrań! (to kod afiliacyjny).
Breath to stroje sportowe z wiskozy bambusowej ( z dodatkiem elastanu 4%) i bawełny organicznej w pięknych kolorach. Topy mają potrójną warstwę z przodu, dzięki czemu nie prześwituje i można go nosić bez bielizny. Stanik Graceful ma regulowane ramiączka i gumę pod biustem, dzięki czemu można wykonywać w nim różne asany i biust nie będzie przeszkadzał. Sama mam zestaw spodenki + stanik tej marki (zakup własny) i ćwiczę w nich na siłowni — podnoszę ciężary i uprawiam jogę. Nawet przy intensywnym wysiłku ubranie nie jest nieprzyjemnie mokre. Pochłania wilgoć i jest komfortowe do różnego rodzaju ćwiczeń. Wiskoza bambusowa nadaje się do uprawiania sportu, a stroje są trwałe i wygodne. Materiał posiada certyfikat Oeko-Tex Standard 100, który poświadcza, że barwniki użyte do jego farbowania nie zawierają metali ciężkich i są bezpieczne dla skóry. Bawełna ma certyfikat GOTS.
Nago to jedna z moich ulubionych marek, jeśli chodzi o naturalne ubrania sportowe i nie tylko. Od lat mam ich bawełniane legginsy (zakup własny), w których chodzę na co dzień. Są niezniszczalne, nie rozciągają się, są w pełni kryjące i mają wygodną gumkę, która dobrze trzyma, ale nie uciska brzucha, tak, jak dzieje się to w przypadku wielu syntetycznych legginsów. Teraz w sklepie znajdziesz bikery w super kolorach, uszyte z bawełny organicznej ze znakami GOTS i Oeko-Tex Standard 100. Mają wysoki stan, gumkę w pasie i gładki lub prążkowany materiał, dzięki czemu będą wygodne nie tylko do ćwiczeń, ale też do codziennych stylizacji, np. z oversizowym t-shirtem. Super opcją są też luźne, bawełniane dresy w różnych kolorach.
Zack Roman to marka odzieżowa, która w swojej ofercie ma kolekcję elegancką oraz sportową. W części sportwear znajdziesz najlepszej jakości męskie ubrania z certyfikowanej wełny merino. Są tam t-shirty, legginsy czy absolutny bestseller, jakim jest termiczny longsleeve ze 100% wełny merino. Z wyglądu w ogóle nie przypominają wełny, bo to gładkie i lekkie włókna. Idealne na lato i zimę, na siłownię, rower, wycieczkę w góry, sporty zimowe, bieganie i spacery po lesie. Wełna nie pochłania zapachów. Dlatego mężczyźni, którzy bardzo się pocą podczas wysiłku, nie muszą się martwić nieprzyjemnym zapachem, co towarzyszy plastikowym ubraniom sportowym. Wełna z merynosów zapewnia odpowiednią termoregulację i odprowadza wilgoć, dzięki czemu zapewnia komfort noszenia. Wełna posiada certyfikat ZQRX i pochodzi z Włoch, a ubrania szyte są w Polsce.
My Unds to bielizna, którą polecałam już wielokrotnie. W swojej ofercie ma również balety z certyfikowanej bawełny organicznej GOTS w różnych kolorach i rozmiarach, do 6-7XL. Teraz akurat są na wyprzedaży. Hitem na pewno są też kolorowe bikery z prążkowanej bawełny. Nadadzą się do lekkich sportów i codziennego użytku. Bawełna jest wygodna, pochłania pot, ale nie robi się ciężka ani mokra.
Wilk w Owczej to typowo outdoorowa odzież sportowa z wełny merino ze znakiem ZQ. Jak już wiesz, wełna to jedno z najlepszych włókien do uprawiania sportu wysiłkowego, takie jak jazda na rowerze czy bieganie. Włókna są elastyczne, przewiewne, cienkie, ale jednocześnie wytrzymałe, dlatego taki strój będzie dobrą inwestycją dla tych, którzy są pasjonatami intensywnych sportów. Takie koszulki latem nas chłodzą, a zimą grzeją, bo wełna reguluje temperaturę ciała. Nie pochłania zapachów i jest antybakteryjna, dlatego nie musisz jej często prać. To samo ubranie możesz nosić kilka dni z rzędu, co sprawdzi się np. na wyjazdach. Wystarczy taki strój powiesić na balkonie do wywietrzenia. Dodatkowo tkaniny mają certyfikaty Blue sign i Oeko-Tex Standard 100.
Nudyess to nie tylko eleganckie, proste sukienki czy wygodna bielizna, ale też kolarki i topy z bawełny, w których można ćwiczyć. Legginsy 3/4 oraz kolarki uszyte są z gładkiej dzianiny. Nadają się do uprawiania sportu, ale też jako baza do wielu stylizacji. Są wielofunkcyjne i wygodne. To samo dotyczy dopasowanych spodni z rozszerzanymi nogawkami. To od ciebie zależy, gdzie je ubierzesz i z czym zestawisz. Wszystkie ubrania uszyte są z 95% bawełny z dodatkiem 5% elastanu.
My Basic to wygodne ubrania dla dorosłych i dla dzieci w bardzo przystępnych cenach. Mają proste kroje i jednolite kolory bez wzorów, więc możne je ze sobą łączyć i dowolnie je zestawiać. Niezależnie od modelu czy kolekcji, co ułatwia stworzenie kolorowej garderoby kapsułowej. Jeśli chodzi o odzież do ćwiczeń to w sklepie znajdziesz bawełniane koszulki o różnych krojach czy leginsy we wszystkich kolorach tęczy. Jeśli spodoba ci się dany krój to możesz dokupić tę rzecz w innym kolorze, a jest ich kilkanaście! Panowie też znajdą dla siebie wygodne koszulki i spodenki. Te ubrania mają w składzie 95% bawełny i 5% elastanu. Dzianina ma certyfikat Oeko-Tex Standard 100. Marka szyje w Polsce, w krótkich seriach produkcyjnych.
Paterns to kolorowe ubrania z wełny merino, dla kobiet, mężczyzn i dzieci. Znajdziesz tam wełniane kolarki, koszulki, legginsy, bieliznę, skarpety, kominy i wiele innych. Są to ubrania, które można używać zarówno do sportu, jak i na co dzień. Wełna ma właściwości termoaktywne, odprowadza wilgoć ze skóry, więc nie przeziębisz się podczas aktywności fizycznej ani się nie przegrzejesz. Zimą zachowuje ciepło, nawet jeśli pochłania dużo wilgoci i zapewnia komfort termiczny. Wełna oczyszcza się w kontakcie z tlenem, więc wystarczy przewietrzyć ubranie, by znów było gotowe to założenia. Koszulki można nosić samodzielnie albo używać ich jako bieliznę termoaktywną, pod sweter czy bluzę. Skład koszulek to 100% wełna merino o gramaturze 135 gr. Kolarki mają gramaturę 210 gr.
Emilie Atelier ma w swojej ofercie naturalne stroje sportowe. Nie miałam okazji ich wypróbować, to pozycja z waszych poleceń. Znajdziesz tam zestawy: topy + kolarki lub legginsy w sześciu kolorach: czarnym, białym, beżowym, mocha, brudnym różu i kolorze jeansu. Jasne kolory wyglądają, jakby lekko prześwitywały, w przeciwieństwie do ciemnych kolorów. To prążkowana tkanina z 95% bawełny i 5% elastanu. Na pewno nada się do lekkich ćwiczeń oraz codziennych, letnich stylizacji.
Syntetyczne alternatywy
Jeśli wolisz syntetyczne tkaniny do ćwiczeń, to wybieraj je rozważnie. Najlepszymi rozwiązaniami będzie tutaj:
Kupowanie sportowej odzieży używanej. W lumpeksach i na aplikacjach warto poszukać ubrań, które nie były noszone i mają jeszcze metki. Tak kupisz je też o wiele taniej niż w sklepie.
Szukanie znanych marek w drugim obiegu. Ubrania sportowe Patagonii będą dobrą inwestycją. Takie koszulki czy akcesoria kupione z drugiej ręki będą też tańsze niż nowe.
Sprawdzenie, czy ubranie ma certyfikat Oeko-Tex Standard 100, który jest gwarancją, że materiał nie zawiera 350 najbardziej popularnych chemikaliów, toksyn ani substancji rakotwórczych.
Odzież z innowacyjnych włókien, które mają ograniczyć produkcję nowego plastiku. Są bardziej ekologiczne i zrównoważone. Jednocześnie wyglądem i właściwościami przypominają nowy nylon. Meryl to nylon w 50% z recyklingu. Z jego włókien nie wypłukuje się mikroplastik! Legginsy z Merylu znajdziesz w sklepach Ecoalf. Econyl to włókna zrobione z odpadów znalezionych w morzach i oceanach. Szyje z niego np. Organic Basic.
Odzież z poliamidu z recyklingu, która posiada certyfikaty Bluesign, Global Recycled Standard lub Recycled Claim Standard. Więcej o wiarygodnych certyfikatach odzieżowych przeczytasz tutaj.
Poszukanie na Vinted sportowych ubrań, które ciężko kupić w sklepach. Np. marka Organic Basic dostępna jest w niewielu miejscach, a Lemiss się zamknęła. Obie te marki mają w swojej ofercie ubrania sportowe z Econylu oraz inne ubrania z naturalnych tkanin.
Jeśli już posiadasz syntetyczne stroje do ćwiczeń, w których wygodnie uprawia ci się sport, to nie wyrzucaj ich! Ćwicz w nich dalej, dbaj o nie i odpowiednio je pierz. Pamiętaj tylko, by nie ubierać ich na co dzień, a tylko do ćwiczeń. W innych sytuacjach lepiej wybrać naturalne tkaniny!
Grafiki pochodzą ze free stocków lub stron internetowych i/lub oficialnych profili w mediach społecznościowych producentów oznaczonych w artykule. Żadna z nich nie została użyta do celów komercyjnych albo handlowych. Linki w artykule NIE SĄ linkami afiliacyjnymi.
Źródła: https://textileexchange.org/app/uploads/2022/10/Textile-Exchange_PFMR_2022.pdf, https://changingmarkets.org/wp-content/uploads/2022/03/LICENCE-TO-GREENWASH-FULL-REPORT.pdf,https://www.researchgate.net/publication/358804949_AN_OVERVIEW_OF_TOXIC_CHEMICALS_IN_TEXTILES, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37088832/, https://www.researchgate.net/publication/260611586_Quinolines_in_clothing_textiles-A_source_of_human_exposure_and_wastewater_pollution#:~:text=Quinoline%2C%20a%20possible%20human%20carcinogen,mainly%20correlated%20to%20polyester%20material., https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1471-0528.1999.tb08105.x, https://www.hsph.harvard.edu/news/press-releases/does-underwear-style-affect-sperm-production/, https://www.diva-portal.org/smash/record.jsf?pid=diva2%3A850089&dswid=-1449, https://www.penn-ts.com/it/content/download/690/9884?version=2#:~:text=RECO%20NYLON%20IS%20A%20100,resources, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1382668923001412, https://www.theguardian.com/environment/2016/jun/20/microfibers-plastic-pollution-oceans-patagonia-synthetic-clothes-microbeads, https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2023/mar/23/is-it-recycled-is-it-recyclable-a-shoppers-guide-to-synthetic-fabrics, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18393023/, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18225689/, https://www.businessoffashion.com/articles/sustainability/recycled-polyester-plastic-materials-sustainability-bottles-textile/, https://cfda.com/resources/materials/detail/polyester, https://globalnews.ca/news/9716570/bpa-levels-sports-bra-leggings-canada/#, https://www.payyourworkers.org/adidas, https://www.newsweek.com/nike-factory-workers-still-work-long-days-low-wages-asia-1110129, https://www.slideshare.net/slideshow/reebok-a-exploiter-of-excessive-child-labor/73568987, https://www.theguardian.com/wellness/2023/nov/02/workout-clothes-sweat-chemicals-cancer, https://www.researchgate.net/publication/12490682_Could_tight_garments_cause_endometriosis
